Zanim podejmiesz decyzję o przejściu na samozatrudnienie w UK, powinieneś rozważyć wszystkie plusy i minusy takiego rozwiązania. Samozatrudnienie to z jednej strony niezależność od pracodawcy, ale z drugiej – ogrom odpowiedzialności i dodatkowych obowiązków, a także wymagań.
Niezależność i odpowiedzialność
Wiele osób decyduje się na samozatrudnienie, bo ma już dość pracy u kogoś, „użerania” się z bezpośrednim zwierzchnikiem czy głównym szefem. Przejście na samozatrudnienie daje z jednej strony taką niezależność od bosa, ale z drugiej narzuca na samozatrudnionego odpowiedzialność za wszystko. Musisz nie tylko umieć zorganizować sobie czas pracy, gdy już nikt nie będzie ustalał Ci godzin i dni pracy, ale także pilnować wszystkiego, nie tylko wykonania pracy, ale również zdobycia kontraktu, wystawienia faktury, dopilnowania płatności, rozliczenia się z urzędem podatkowym, płacenia podatków i składek na National Insurance.
Gdy pracujesz na etacie, dostajesz pensję co miesiąc (lub co tydzień) i nie martwisz się o podatki czy składki na ubezpieczenie społeczne. Robisz swoje, a kto inny pilnuje, żebyś miał zapłacone za swoją robotę.
W przypadku firmy, jeśli sam nie przypilnujesz faktur i płatności, nie utrzymasz się na rynku. Musisz być systematyczny, a często i namolny – upominać się o zapłacenie faktury, gdy klient zalega z płatnością, często przypominać się, dzwonić i monitować do skutku. Nie jest to miłe, a często niezbędne. Niektórzy klienci płacą bowiem dopiero wtedy, gdy czują nóż na gadle. Czasem trzeba nawet postraszyć komornikiem. Sam przekonasz się, że często te największe i najbardziej renomowane firmy są najbardziej oporne i nieskore do płacenia. Jeśli nie umiesz upominać się o swoje, albo szybko się tego naucz, albo zrezygnuj z samozatrudnienia.
Nienormowany czas pracy
Marzeniem wielu osób jest decydowanie samemu o tym, kiedy się pracuje. Zamiast zrywać się o świcie, wolą pracować wieczorami, po nocach lub w weekendy. Prowadzenie działalności jako samozatrudniony nie jest jednak tak różowe, jak się wydaje. Często oznacza, że musisz – zwłaszcza na początku – pracować więcej niż na etacie, a czasem nie zarobisz więcej niż jako pracownik. Bycie samozatrudnionym oznacza też, że musisz sam narzucić sobie dyscyplinę, godziny i dni pracy i się wywiązywać bez wyjątku z takich własnych ustaleń. Często też musisz dostosować się do wymagań klientów, którzy niektóre prace chcą mieć wykonane np. w weekend lub święto typu Bank Holiday.
Do tego często dochodzi kwestia urlopu – na początku trudno jest nawet wykroić jakiś tydzień, żeby wyjechać czy odpocząć. Pracuje się tydzień za tygodniem, żeby firmę rozruszać.
Płynne zarobki
Bycie samozatrudnionym oznacza, że możesz dyktować własne ceny i zarabiać dużo więcej. Niestety na początku Twoje dochody będą bardzo nieregularne, w zależności od zamówień i wielu innych czynników. Jednego miesiąca zarobisz bez problemu na przykład 5 tysięcy funtów, a następnego nie udała Ci się zarobić nawet tysiąca. Musisz być na to przygotowanym.
Człowiek od wszystkiego
Bycie samozatrudnionym oznacza, że jesteś „sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem”, czyli tak naprawdę musisz być po trochę i sekretarką, i księgowym, i magazynierem, i pracownikiem, i managerem, i specjalistą do spraw marketingu. Oczywiście możesz zatrudnić specjalistów, żeby się tym za Ciebie zajęli, ale czy na początku prowadzenia działalności stać Cię na zatrudnianie innych i ponoszenie dodatkowych kosztów.
Na pewno nie grozi Ci rutyna – każdy dzień i każda godzina pracy są inne. Na etacie robiłeś praktycznie w kółko to samo, teraz – masz urozmaicenie. Ale czy jesteś w stanie podołać tym wszystkim obowiązkom? Czy będziesz się czuł w tych wszystkich rolach?
Kontakty z ludźmi
Ucieszy Cię na pewno to, że teraz będziesz miał już regularne kontakty z ludźmi, a nie tylko żmudną pracę przy maszynie. Ale czy zdajesz sobie sprawę z tego, że ci ludzi, z którymi przyjdzie Ci się kontaktować są różni. Niektórzy bardzo trudni, wymagający. Inni – nie do końca uczciwi. Musisz liczyć się z tym, że klient będzie próbował wynegocjować najlepszą cenę i jakość pracy, że będzie miał czasem dziwne i bardzo wygórowane wymagania.
Jako samozatrudniony będziesz musiał kontaktować się również z dostawcami i sam negocjować korzystne warunki dla siebie. Ty jesteś nowy w biznesie – oni to doświadczone wygi, które umieją liczyć i dbają o własny interes.
Rozwój i zmiany
Jako samozatrudniony masz większe szanse rozwoju zawodowego, ale też musisz być przygotowany i otwarty na zmiany. Może się to wiązać z koniecznością przekwalifikowania lub zdobycia nowych kwalifikacji. Może to polegać na zmianie klienta docelowego – w pewnym momencie odkyjesz, że zamiast na przykład sprzątać dziesięć domów prywatnych, lepiej będzie Ci zdobyć kontrakt na sprzątanie jednego dużego biura. Jeśli prowadzisz sklep, prędzej czy później będziesz musiał wziąć pod uwagę oferowanie klientom swoich towarów online lub przynajmniej na telefon z dostawą do domu. Takich zmian nie możesz się obawiać i cały czas musisz szukać nowych rozwiązań, a nie zadowalać się tym, co już masz i co już osiągnąłeś, zgodnie z powiedzeniem: „Kto nie idzie naprzód, cofa się.”
Na szali
Zastanów się więc, czy jesteś gotowy na samozatrudnienie w UK, biorąc pod uwagę nie tylko blaski tego rozwiązania, ale również cienie. Czy dasz sobie radę z wszystkimi minusami? Czy jesteś gotowy na ciężką, choć bardzo satysfakcjonującą pracę?
Elżbieta Ślebzak
doradca i mentor biznesowy
Polish Matters Consulting Ltd.
tel. 01670 33 65 44