Ministerstwo Finansów zrezygnowało z prac nad centralnym rejestrem faktur na rzecz tzw. mechanizmu podzielonej płatności (split payment). Choć nie są znane żadne szczegóły planowanego rozwiązania, z dotychczasowych doniesień można wnioskować, iż obecny pomysł resortu zakłada, że płatności przedsiębiorców za faktury będą dzielone na kwotę netto oraz kwotę VAT i wpłacane na różne rachunki tak, aby sprzedawca otrzymywał kwotę netto, a kwoty przypadające na VAT nie były w jego pełnej dyspozycji, lecz pozostawały pod kontrolą fiskusa.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy:
Po pierwsze, takie rozwiązanie jest znaczącą komplikacją systemu płatności i rozliczeń dla przedsiębiorców, którzy po raz kolejny poniosą koszty związane z dostosowaniem swoich systemów billingowych do nowych zasad, nie wspominając o tym, że podwoi się liczba realizowanych przez każdego podatnika przelewów – każda faktura będzie przelewana raz na konto do płatności netto, a drugi raz na konto do płatności samego VAT. W ostatnim czasie banki podnoszą koszty prowadzenia rachunków przez podatników, a dwukrotne zwiększenie liczby przelewów może również zwiększyć koszty ich realizacji dla biznesu, nie wspominając o kosztach prowadzenia kolejnego rachunku bankowego.
Po drugie, kluczową kwestią jest to czy będzie to system obligatoryjny, czy fakultatywny i na jakie przywileje będzie mógł liczyć przedsiębiorca rozliczający się w ramach split payment. Z wcześniejszych planów ministerstwa wynikało, że rozważane jest rozwiązanie, w którym przejście na mechanizm split payment wyłączałoby solidarną odpowiedzialność nabywcy za zobowiązania VAT zbywcy. Natomiast przy braku wdrożenia takiego mechanizmu, nabywca ponosiłby solidarną odpowiedzialność za rozliczenie VAT-u zbywcy. Takie rozwiązanie miało być nakierowane na walkę z wyłudzeniami VAT.
Tymczasem, w ocenie BCC, mechanizm split payment nie rozwiązuje jednak problemu wyłudzania VAT, a wręcz przeciwnie – może sankcjonować brak odpowiedzialności oszustów, którzy będą działać w tym systemie. Należy bowiem pamiętać, że mechanizm split payment pozostawia nadal system zwrotu nadwyżki VAT-u naliczonego nad należnym z urzędu skarbowego. Innymi słowy, pozostawiamy decyzję o zwróceniu kwot nadwyżki podatku VAT organom podatkowym, które albo będą wstrzymywać zwroty pod pretekstem konieczności weryfikacji ich zasadności, co jest zabójcze dla finansów przedsiębiorstw, albo weryfikacja ta nie będzie tak wnikliwa, aby wyeliminować zwroty VAT do oszustów. Ci ostatni jednak uzyskają doskonałe alibi dla swojej działalności – skoro bowiem działają w systemie split payment, to nie będą ponosić solidarnej odpowiedzialności za wyłudzany w łańcuchu VAT.
Michał Borowski
ekspert BCC ds. prawa podatkowego